2020 nie będzie tylko rokiem lockdownów! Równie dobrze może być rokiem europejskiego przebudzenia, pisze Jean-Dominique Giuliani. Unia Europejska reagowała na stojące przed nią wyzwania. Nie zadowalała się udzielaniem odpowiedzi, ale także dokonywała innowacji w wielu obszarach.

Dotychczasowy prezydent Marcelo Rebelo de Sousa jest faworytem we wszystkich sondażach opinii publicznej już od I tury wyborów prezydenckich, które odbędą się 24 stycznia. Popierają go dwa ugrupowania centroprawicowe - Partia Socjaldemokratyczna (PSD) i Partia Ludowa (PP). Powinien pokonać sześciu innych ubiegających się o to stanowisko kandydatów. Partia Socjalistyczna (PS) premiera Antonio Costy zdecydowała się nie wystawiać kandydata, ale jedna z członkiń partii, była europosłanka Ana Gomes startuje bez błogosławieństwa swojego ugrupowania.

Po okresie świątecznym i żeby stawić czoła najbardziej zjadliwym ogniskom wirusa, europejskie państwa podjęły nowe kroki lub przedłużyły obowiązujące już obostrzenia, gdy tymczasem kampanie szczepień nabierają kształtów. Fundacja proponuje Państwu syntezę obowiązujących instrumentów sanitarnych i warunków podróżowania po Europie. To niezbędne do zrozumienia sytuacji, regularnie aktualizowane źródło.

24 grudnia zawarto umowę o handlu i współpracy między Unią Europejską i Zjednoczonym Królestwem. 1 stycznia tymczasowo weszła ona w życie. Przewiduje brak ceł oraz kontyngentów na import produktów rolnych i przemysłowych. Zawiera klauzulę, na mocy której nie dojdzie do regresu obowiązujących aktualnie norm i przepisów w zakresie pomocy państwa, a także mechanizmy konsultacji i rozwiązywania sporów. Przewiduje wzajemny dostęp do wód terytorialnych i obniżenie europejskich kwot połowowych na brytyjskich wodach o około 25% do 2026 roku. Umowa, ratyfikowana przez brytyjski parlament 30 grudnia, zostanie w lutym rozpatrzona przez Parlament Europejski.

Od 1 stycznia Portugalia zapewnia półroczne przewodnictwo w Radzie. 5 stycznia portugalski premier António Costa przyjął w Lizbonie przewodniczącego Rady Europejskiej Charles'a Michela. Priorytetami prezydencji jest walka z COVID-19 (zwłaszcza szczepienia), wzmocnienie multilateralizmu pod hasłem "Europa globalna", a także wzmocnienie "społecznego filaru" Unii poprzez szersze "prawa socjalne, dostęp do edukacji, walkę z wszelkimi formami dyskryminacji i z nierównościami".

6 stycznia ministrowie spraw zagranicznych Francji, Niemiec i Zjednoczonego Królestwa wyrazili we wspólnym komunikacie zaniepokojenie decyzją Iranu o wzbogaceniu uranu do poziomu 20%. Decyzja ta stanowi jawne pogwałcenie Wspólnego Kompleksowego Planu Działania (JCPOA), który przewidywał stopniowe znoszenie sankcji przeciwko temu krajowi w zamian za porzucenie przez niego jego wojskowego programu atomowego. Trzy państwa zwróciły się do Iranu o natychmiastowe zaprzestanie takiego naruszania porozumienia i powrót do limitu wzbogacania uranu ustalonego na 3,67%. 11 stycznia Wysoki Przedstawiciel Josep Borrel również zwrócił się do Iranu o "powstrzymanie się od wszelkiej eskalacji i bezzwłoczną zmianę kursu".

W 2020 liczba wykrytych nielegalnych przekroczeń granic zewnętrznych Unii Europejskiej spadła o 13% w stosunku do roku wcześniejszego. Było ich 124 000, wynika ze wstępnych danych opublikowanych przez FRONTEX 8 stycznia. To najniższy wynik od 2013. Liczba nielegalnych przekroczeń granic we wschodniej części Morza Śródziemnego spadła o 3/4 (do 20 000), a w zachodniej o 29% (do 17 000), ale na Wyspach Kanaryjskich zwiększyła się 8-krotnie (22 600).

15 i 16 stycznia Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (CDU) ma swój kongres online. Ma wybrać kierownictwo i przyszłego przewodniczącego. Trzej kandydaci to Armin Laschet (premier Nadrenii Północnej-Westfalii), Friedrich Merz (były przewodniczący grupy CDU-CSU w Bundestagu) i Norbert Röttgen (przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych w Bundestagu). Zwycięzca zostanie kandydatem na kanclerza, który poprowadzi listę CDU-CSU w wyborach parlamentarnych 26 września.

W 2020 roku belgijskie służby celne przejęły w porcie w Antwerpii 65 ton kokainy o wartości 7,5 mld euro, ogłosiło Ministerstwo Finansów 5 stycznia. W 2019 celnicy zajęli w tym porcie 62,1 tony. To największa brama wjazdowa narkotyków w Europie.

4 stycznia francuskie przedsiębiorstwo Vinci rozpoczęło prace nad tunelem Fehmarn długim na 18 km, który od 2029 roku ma połączyć Niemcy i Danię drogą i torami kolejowymi. Zaaprobowane w 2008 roku roboty mogły się rozpocząć po odrzuceniu 7 skarg przez niemiecki federalny sąd administracyjny 3 listopada 2020 roku.

4 stycznia akcjonariusze grup motoryzacyjnych Peugeot SA (PSA) i Fiat Chrysler Automobile (FCA) wyrazili zgodę na projekt fuzji dwóch koncernów, dzięki czemu 16 stycznia narodzi się Stellantis. 21 grudnia na fuzję dwóch grup zezwoliła Komisja Europejska. Uznała, że po tej koncentracji konkurencja w sektorze zostanie utrzymana. Stellantis będzie miało 400 000 pracowników, 14 marek i będzie trzecim co do wielkości światowym producentem, jeśli chodzi o obroty.

4 stycznia grecki premier Kiriakos Mitsotakis przystąpił do rekonstrukcji swojego rządu i powołał na stanowisko ministra spraw wewnętrznych Makisa Voridisa, Spiliosa Livanosa powołał do Ministerstwa Rozwoju Obszarów Wiejskich i Żywności, Kostisa Hatzidakisa do Ministerstwa Pracy i Spraw Społecznych, a Kostasa Skrekasa na ministra Środowiska i Energii. 5 stycznia nowy rząd został zaprzysiężony przed prezydent kraju Ekaterini Sakielaropulu.

Wybierając 8 stycznia finalistki Nagrody Praw Człowieka im. Václava Havla, Rada Europy zdecydowała się dowartościować prawa kobiet. Ustanowione w 2013 wyróżnienie w kwocie 60 000 euro co roku premiuje wyjątkowe działania w zakresie społeczeństwa obywatelskiego. Trójka nominowanych to saudyjska aktywistka Ludżajn al-Hazlul, kongijska aktywistka Julienne Lusenge i zakon buddyjskich mniszek w Nepalu. Laureata poznamy 19 kwietnia.

5 stycznia Bank Światowy opublikował raport, który przewiduje wzrost światowego PKB w 2021 roku o 4%. Szybkość wzrostu uzależniona jest od sprawnego opanowania pandemii i sukcesu krajowych kampanii szczepień. Raport przewiduje również inne scenariusze ożywienia - scenariusz pesymistyczny, w którym szczepienia idą zbyt wolno, a restrykcje zostają utrzymane, co zaowocuje wzrostem o 1,6%, oraz scenariusz optymistyczny, w którym wzrost w 2021 roku mógłby wynieść 5%, jeśli szybko osiągnięta zostanie zbiorowa odporność. W przypadku strefy euro Bank Światowy prognozuje tegoroczny wzrost na poziomie 3,6, po spadku o 7,4% w 2020.

W swoim ostatnim biuletynie gospodarczym, opublikowanym 7 stycznia, EBC powraca do analiz sytuacji gospodarczej, które stały za ostatnimi decyzjami Rady Prezesów. Poza tym, rozwija 4 modele w celu oszacowania makroekonomicznych skutków kryzysu COVID-19 dla gospodarek strefy euro.

W grudniu inflacja w strefie euro wzrosła w stosunku do listopada o 0,3%, ogłosił Eurostat 7 stycznia. Ceny energii wzrosły o 1,6%, podczas gdy ceny żywności spadły w stosunku do poprzedniego miesiąca o 0,4%. Stało się to pierwszy raz od stycznia 2020 roku.

Z okazji 700-lecia śmierci włoskiego poety Dante Alighieriego Galeria Uffizi we Florencji prezentuje do 14 lipca 88 rycin malarza Federico Zuccariego ilustrujących "Boską komedię". Prace te były rzadko pokazywane publicznie. Wystawę uzupełniają obrazy przedstawiające Dantego i dzieła sztuki z jego epoki.